Palet Middelburg van het gas af

Wijkcentrum Palet in Middelburg is sinds eind 2021 van het gas af. Het uit 2004 stammende gebouw kreeg daarvoor nieuwe warmtebronnen in de vorm van drie Alklima / Mitsubishi Electric warmtepompen van elk 45 kW. Deze vervangen de cv-ketels die het gebouw eerder verwarmden. Bijzonder is dat het afgiftesysteem nagenoeg hetzelfde is gebleven met bestaande radiatoren en luchtbehandeling. Dat kon hier omdat de isolatie van het gebouw goed is en doordat de warmtepompen hogetemperatuurwarmte leveren.

“We hebben als gemeente Middelburg een Europese subsidie van het programma Interreg gekregen voor het verbeteren van ons eigen vastgoed. Daarmee hebben we het Palet van het aardgas afgehaald.” Aan het woord is Niels Hazenoot, projectleider bouwkundig beheer van de gemeente Middelburg die dit soort projecten in goede banen leidt voor de gemeente. Het Palet Middelburg stamt uit 2004 en is een multifunctioneel gebouw waarin twee scholen, een kinderopvang, een gymzaal, een wijkcentrum en vergaderruimtes gevestigd zijn.

Palet Middelburg gasloos

Een relatief jong gebouw dus, waarvan de isolatie nog redelijk op orde was, vertelt Dennis Plandsoen, directeur van Intec installatietechniek Kapelle. “Er is niets mis met dit gebouw. De isolatie is nog redelijk en het ontwerp prima. Daarom was hogetemperatuurverwarming met warmtepompen hier de beste optie om het gebouw gasloos te maken.” Het is niet de eerste keer Intec deze techniek toepast, vertelt Plandsoen. “Het heeft veel voordelen. Allereerst natuurlijk de elektrische opwekking, waardoor je geen gas meer hoeft te gebruiken. En daarnaast is het mogelijk om het bestaande afgiftesysteem te handhaven. Wat in dit gebouw betekent dat we een groot gedeelte van de radiatoren en de luchtbehandeling hebben laten hangen.”

Ketel eruit, warmtepomp erin

Het aardgasvrij maken van eigen vastgoed past bij de ambities van de gemeente Middelburg. Hazenoot: “Het gebouw werd voorheen verwarmd met cv-ketels. Nu zijn daar hogetemperatuurwarmtepompen voor in de plaats gekomen. En door de zonnepanelen die we geplaatst hebben, is het gebouw energieneutraal geworden.” Het is niet helemaal ketel eruit, warmtepomp erin, vertelt Plandsoen. “Zo eenvoudig is het toch ook weer niet. Op sommige plekken hebben we grotere radiatoren opgehangen zodat de warmte beter afgegeven kan worden.”

Kosten

Het niet hoeven aanpassen van de warmte-infrastructuur scheelt veel geld, benadrukt Hazenoot. “Zeker vanuit het kostenoogpunt was het belangrijk dat we bestaande radiatoren en leidingen konden gebruiken in het nieuwe warmtesysteem. Daarom was het nodig om met hogetemperatuurwarmtepompen te werken, met lagere temperaturen moet je de infra wel aanpassen namelijk en bijvoorbeeld vloerverwarming aanleggen waarvoor het hele gebouw op de schop moet.” Ingrepen in het gebouw waren dus niet nodig, bevestigt ook Plandsoen. “We hebben drie ketels eruit gehaald en drie warmtepompen op het dak geplaatst.”

Buffervat

Verder was het ook nodig om een buffervat toe te passen, vertelt Plandsoen. “De drie warmtepompen zijn op het dak geplaatst en aangesloten op een buffervat van 500 liter om de warmte van de warmtepompen goed kwijt te kunnen. Het buffervat is vervolgens weer verbonden met verdelers aan het afgiftesysteem. Het was nogal een uitdaging om dat allemaal in de installatieruimte te krijgen.” De monoblock-warmtepompen zijn van Mitsibushi Electric - Alklima en leveren elk 45 kW tegen een maximumtemperatuur van 70 graden.

Prestaties

Het gebouw met de hernieuwde installatie is eind 2021 opgeleverd. Over de prestaties kan Hazenoot nog niet al te veel zeggen. “Maar we hebben vanuit de gebouwgebruikers geen klachten gehad dat ze het niet warm kregen, dus het ziet er goed uit. Maar om te testen of het echt allemaal goed werkt, moeten we eerst een volledige echte winter meemaken.” De toepassing van de hogetemperatuurwarmtepompen is zo goed bevallen dat ze voor een nieuw project in Arnemuiden weer op de planning staan, vertelt Hazenoot. “De voorbereiding voor dat project loopt nu en de installatie die we in het Palet Middelburg hebben gebruikt, bevalt goed. Daarom hebben we nu min of meer hetzelfde bedacht.”

Service

Ook Plandsoen is enthousiast over de toepassing van hogetemperatuurwarmtepompen. “Het is een goede methode om bestaande gebouwen te verduurzamen. Als er hogetemperatuurwarmte gevraagd wordt, heb je eigenlijk geen andere optie.” Daarnaast is Plandsoen positief over de service van Alklima. “We passen de producten van Alklima al jaren toe en zijn er tevreden over. We zien ze echt als kennispartner. Als wij vragen hebben, kunnen we bij ze terecht, bijvoorbeeld voor technische back-up. Daarnaast helpen ze ons bij het inbedrijfstellen van de installaties. We werken daarom graag samen met Aklima.”

Dit artikel is gesponsord door Alklima.

Geloof, hoop en installatietechniek: herbestemming kerk in Eerde

Steeds vaker worden kerken gesloopt of herbestemd. Ook in Eerde wordt de beeldbepalende Sint Antonius Abt getransformeerd. Het gehele gebouw blijft bestaan. Daarbij blijft een deel van het gebouw in gebruik als kerk. Ten behoeve van nieuwe functies wordt het bestaande gebouw ook aangevuld met nieuwbouw.

Installatie-arm bouwen breekt nog niet door

Sander Woertman, programmaleider van het Lente-Akkoord 2.0, had op meer gehoopt. De titel van de bijeenkomst, 'Doorbraaksessie installatie-arm bouwen', leidde niet helemaal tot de gewenste doorbraak. Maar gelukkig zijn er wel een drietal acties geformuleerd waarmee hij de komende maanden mee aan de slag kan.

Installatie-armer bouwen biedt kansen

Mede door wet- en regelgeving is het aandeel van de kostprijs van een woning dat wordt besteed aan installaties, het afgelopen decennium gestegen van tien naar dertig procent. Met het oog op verduurzaming en betaalbaarheid gaan geluiden op om dit zogenoemde 'installatiedenken' in de Nederlandse woningbouw aan te passen.

Subsidie kleine lucht/water-warmtepompen in 2025 lager

Met de publicatie in de Staatscourant van 12 november 2024 van de wijziging van de Regeling nationale EZK- en LNV-subsidies in verband met enkele aanpassingen in de subsidiemodule Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing is het definitief. De ISDE subsidie voor lucht/water-warmtepompen wijzigt in 2025.

Kleinere delta T vraagt om grotere flow

Bij de aanschaf van een warmtepomp treft een installateur als uitgangssituatie meestal een cv-installatie met hr-ketel aan. De ketel is standaard ingesteld op een hogere afgiftetemperatuur dan optimaal is voor de warmtepomp. Bij een lagere temperatuur van het cv-water is een grotere flow nodig om een woning op hetzelfde niveau te kunnen verwarmen.

'Extra scholing installateurs nodig bij propaan als koudemiddel'

Warmtepompen met propaan als koudemiddel vormen een nieuwe stap naar een duurzame en schonere toekomst. Al merkt Remco Onder de Linden van Alklima dat lang niet alle installateurs goed op de hoogte zijn van de benodigde veiligheidsregels rond de installatie van deze warmtepompen. "Die regels zijn erg van belang, alleen al omdat propaan een hoge brandbaarheid heeft."