Onderhoud aan drinkwaterinstallaties moet te allen tijde blijven doorgaan. Want wanneer deze niet meer in gebruik zijn, kunnen bacteriën zich gemakkelijk vestigen in de biofilm. De legionellabacterie komt van nature voor in water en ontwikkelt zich daar waar stilstaand water en een bron van voedingsstoffen aanwezig is, bijvoorbeeld biofilm in leidingen of verroeste wateropslagtanks. De bacterie vermenigvuldigt zich bij temperaturen van 20-45°C en kan bij inademing in aërosolvorm schadelijk zijn.
Scholen, zwembaden, sportclubs en horeca zijn voorbeelden van publieke gebouwen waar het gebruik van de sanitaire voorzieningen intensief is. In tijden van vakantie of langdurige sluiting wordt het drinkwater (bijna) niet gebruikt, waardoor biofilmvorming in de leidingen versneld kan optreden.
Grotere commerciële gebouwen hebben vaak facilitaire teams voor het opstellen en uitvoeren van een legionellapreventieplan, maar in kleinere gebouwen ligt de verantwoordelijkheid bij de eigenaren. Op hun beurt vertrouwen zij op lokale expertise om ervoor te zorgen dat hun installatie voldoet aan de regelgeving. De oplossingen zijn eenvoudig: voorkom dat het water temperaturen bereikt waarbij bacteriën zich vermenigvuldigen en beperk waterstagnatie in de installatie.
Blijven spoelen
Het is verplicht in elk publiek gebouw de bacteriologische kwaliteit van het water in het net te controleren, door regelmatig monsters af te nemen en analyses uit te voeren. Wat betreft de aanwezigheid van legionella in het water dienen bijkomende tests te worden uitgevoerd wanneer waarden van > 1.000 Kolonie Vormende Eenheden per liter (KVE/L) worden gemeten en curatieve maatregelen worden opgestart vanaf 10.000 KVE/L.
Het gebruik van ringleidingen, of een gesloten kringloop, wordt ten sterkste aanbevolen.”
De geldende reglementen duiden stilstaand water in de sanitaire installatie aan als bevorderend voor bacteriegroei. Daarom is het gebruik van ringleidingen, of een gesloten kringloop, ten sterkste aanbevolen. De Europese norm NF EN 806-5 stelt bovendien dat delen van de installatie die zelden worden gebruikt, regelmatig dienen te worden gespoeld. De aanbevolen interval is eenmaal per week. De Duitse richtlijn van april 2013, Hygiene in Trinkwasser-Installationen VDI/DVGW 6023, vereist maatregelen voor het verversen van water na meer dan 72 uur onderbroken gebruik van de sanitaire installatie.
Drinkwaterbedrijven adviseren gebouwbeheerders daarom hun legionellapreventieplan goed te blijven uitvoeren. Ook aan bedrijven zonder (verplicht) legionellapreventieplan wordt geadviseerd leidingen goed door te spoelen voor ze weer in gebruik te nemen. Dit kan door alle kranen even te openen en het water een minuut lang rustig te laten stromen. Handmatig spoelen is echter arbeidsintensief en kostbaar, vooral bij grotere installaties.
Heet, heter, heetst
De NEN 1006 (Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties) stelt dat warm water dient te worden geproduceerd bij maximaal 70°C, met een temperatuur van het circulatiewater van 60°C. Bij deze temperatuur sterft 90% van de bacteriën binnen 2 minuten. Als de temperatuur onder deze richtlijn daalt, neemt het risico van bacteriegroei toe.
Complexe systemen en lange buisleidingen leiden tot temperatuurdalingen en verhogen het risico op besmetting. Om dit risico te beperken, moet de lengte van uittapleidingen tot een minimum worden beperkt. Isolatie van de leidingen voorkomt warmteverlies en, waar koud- en warmwaterleidingen naast elkaar lopen, zal isolatie de warmteoverdracht tegenhouden. Hierdoor wordt voorkomen dat de temperatuur van het koud water stijgt tot boven de 20°C en de legionellabacteriën niet langer inactief zijn.
Technische oplossingen in de strijd tegen Legionella
Delabie voelt zich sterk betrokken bij de bestrijding en preventie van bacteriegroei en biedt een ruim assortiment aan technische oplossingen. Zo geeft een centrale thermostaat de gebouwbeheerder de mogelijkheid de voorgeschreven temperaturen in het net aan te houden en de veiligheid van de gebruikers te verzekeren. De thermostaat dient een antiverbrandingsveiligheid te hebben waardoor het warme water automatisch en onmiddellijk wordt afgesloten als het koude water uitvalt en omgekeerd.
Door daarnaast te kiezen voor elektronische wastafelkranen die zijn uitgerust met een intelligente periodieke spoeling, wordt waterstagnatie en dus ook bacteriegroei voorkomen. Een automatische spoeling activeert zichzelf namelijk elke 24 uur na het laatste gebruik en spoelt gedurende 60 seconden. Een antistagnatie elektroventiel, zonder rubberen membraan waarachter steeds een kleine hoeveelheid stilstaand water achterblijft, is een bijkomend voordeel in de strijd tegen bacteriegroei.
Ook introduceert Delabie het nieuwe elektronisch thermostatisch douchepaneel. Dit douchepaneel is eveneens uitgerust met de intelligente periodieke spoeling. Het water komt rechtstreeks uit het warmwaterleidingnet aan de vooropgestelde 60°C en wordt gemengd met koud water. De thermostatische mengkraan is geïntegreerd in de douchekop waardoor gemengd water van 38°C meteen kan worden geleverd. Er bevindt zich geen gemengd water tussen de gesloten kringloop en de douche. Er is geen waterstagnatie in het paneel.
Ook toiletsystemen met directe spoeling zijn specifiek ontworpen voor openbare sanitaire ruimtes met een hoge bezoekfrequentie. Doordat de spoeling direct is aangesloten op het waternet, is er geen reservoir met stilstaand water, en dus geen kalkaanslag of ophoping van onzuiverheden. Daardoor zijn er geen elementen aanwezig die bacteriegroei bevorderen.
Specifieke uitdagingen in publieke gebouwen
Het belang van legionellapreventie staat reeds lang stevig op de volksgezondheidsagenda. Het risico op legionellabesmetting verminderen in publieke gebouwen brengt specifieke uitdagingen met zich mee voor de veiligheid van de gebruiker en voor het systeemontwerp. Door de risico's te begrijpen en producten te installeren die specifiek zijn ontwikkeld om deze uitdagingen aan te gaan, kan het risico op besmetting en verbranding gemakkelijk worden overwonnen.
Dit artikel is gesponsord door Delabie.
