Vergeet legionella niet: blijf openbare toiletten regelmatig spoelen

Afgezien van de huidige situatie, moeten we er ook voor zorgen dat goede hygiënische gewoontes worden versterkt en ook in de toekomst worden voortgezet in onze openbare sanitaire voorzieningen.

Legionella: een publieke bedreiging

De legionellabacterie veroorzaakt de veteranenziekte, een luchtweginfectie die mensen met chronische ademhalingsproblemen en mensen met een verzwakt immuunsysteem treft. De bacterie komt van nature voor in water en ontwikkelt zich daar waar stilstaand water en een bron van voedingsstoffen aanwezig zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval in biofilm in leidingen of verroeste wateropslagtanks. De bacterie vermenigvuldigt zich bij temperaturen van 20-45°C en kan bij inademing in aërosolvorm schadelijk zijn.

Versnelde biofilmvorming in leidingen

Scholen, zwembaden, kantoren, luchthavens en horeca zijn voorbeelden van publieke gebouwen waar het gebruik van de sanitaire voorzieningen intensief is. In tijden van vakantie of langdurige sluiting wordt het drinkwater (bijna) niet gebruikt. Hierdoor kan biofilmvorming in de leidingen versneld optreden.

Bron: Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB: 2002)

Verantwoordelijkheid bij eigenaren

Grotere commerciële gebouwen hebben vaak facilitaire teams voor het opstellen en uitvoeren van een legionellapreventieplan. In kleinere gebouwen ligt de verantwoordelijkheid bij de eigenaren. Op hun beurt vertrouwen zij op lokale expertise om ervoor te zorgen dat hun installatie voldoet aan de regelgeving. De oplossingen zijn eenvoudig: voorkomen dat het water temperaturen bereikt waarbij bacteriën zich vermenigvuldigen en waterstagnatie in de installatie beperken.

Blijven spoelen is de boodschap

Het is verplicht in elk publiek gebouw de bacteriologische kwaliteit van het water in het net te controleren. Dit gebeurt door regelmatig monsters af te nemen en analyses uit te voeren. Wat betreft de aanwezigheid van Legionella in het water, dienen bijkomende tests te worden uitgevoerd wanneer waarden van > 1.000 Kolonie Vormende Eenheden per liter (KVE/L) worden gemeten en curatieve maatregelen worden opgestart vanaf 10.000 KVE/L.

Eenmaal per week

De geldende reglementering duidt stilstaand water in de sanitaire installatie aan als bevorderend voor bacteriegroei. Daarom is het gebruik van ringleidingen, of een gesloten kringloop, ten sterkste aanbevolen. De Europese norm NF EN 806-5 stelt bovendien dat delen van de installatie die zelden worden gebruikt, regelmatig gespoeld dienen te worden. Het aanbevolen interval is eenmaal per week. De Duitse richtlijn van april 2013, Hygiene in Trinkwasser-Installationen VDI/DVGW 6023, vereist maatregelen voor het verversen van water na meer dan 72 uur onderbroken gebruik van de sanitaire installatie.

Legionella-preventieplan goed blijven uitvoeren

Drinkwaterbedrijven adviseren daarom gebouwbeheerders hun legionella-preventieplan goed te blijven uitvoeren. Ook aan bedrijven zonder (verplicht) legionella-preventieplan wordt geadviseerd leidingen goed door te spoelen voor ze weer in gebruik te nemen. Dit kan door alle kranen even te openen en het water een minuut lang rustig te laten stromen. Handmatig spoelen is echter arbeidsintensief en kostbaar, vooral bij grotere installaties.

Heet, heter, heetst

De Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties (NEN 1006) stellen dat warm water geproduceerd dient te worden op maximaal 70°C, met een temperatuur van het circulatiewater van 60°C. Bij deze temperatuur sterft 90% van de bacteriën binnen 2 minuten. Als de temperatuur onder deze richtlijn daalt, neemt het risico op bacteriegroei toe.

Complexe systemen en lange buisleidingen leiden tot temperatuurdalingen en verhogen het risico op besmetting. Om dit risico te beperken, moet de lengte van uittapleidingen tot een minimum worden beperkt. Isolatie van de leidingen voorkomt warmteverlies en, waar koud- en warmwaterleidingen naast elkaar lopen, zal isolatie de warmteoverdracht tegenhouden, waardoor wordt voorkomen dat de temperatuur van het koud water stijgt tot boven de 20°C en de legionellabacteriën niet langer inactief zijn.

Technische oplossingen in de strijd tegen legionella

Delabie voelt zich sterk betrokken bij de bestrijding en preventie van bacteriegroei en biedt een ruime waaier aan technische oplossingen. Zo biedt een centrale thermostaat de gebouwbeheerder de mogelijkheid de voorgeschreven temperaturen in het net aan te houden en de veiligheid van de gebruikers te verzekeren. De thermostaat dient een antiverbrandingsveiligheid te hebben. Deze zorgt ervoor dat het warme water automatisch en onmiddellijk wordt afgesloten als het koude water uitvalt en omgekeerd.

Door daarnaast te kiezen voor elektronische kranen die zijn uitgerust met een periodieke spoeling, wordt waterstagnatie en dus ook bacteriegroei voorkomen. Een automatische spoeling activeert zichzelf namelijk elke 24 uur na het laatste gebruik en spoelt gedurende 60 seconden. Een antistagnatie-elektroventiel, zonder rubberen membraan waarachter steeds een kleine hoeveelheid stilstaand water achterblijft, is een bijkomend voordeel in de strijd tegen bacteriegroei.

Ook toiletsystemen met directe spoeling zijn specifiek ontworpen voor openbare sanitaire ruimtes met een hoge bezoekfrequentie. Doordat de spoeling direct is aangesloten op het waternet, is er geen reservoir met stilstaand water en dus geen kalkaanslag of ophoping van onzuiverheden. Hierdoor zijn er geen elementen aanwezig die de bacteriegroei bevorderen.

Beheren van verontreiniging

Als verontreiniging van het water door langdurige sluiting van de installatie aan de orde is, kunnen waterfilters aan het tappunt gebruikt worden als een tijdelijke controlemaatregel, totdat er een permanente en veilige oplossing is aangebracht. BIOFIL antibacteriële filters voor specifiek gebruik met een levensduur van twee maanden zorgen voor gemoedsrust voor zowel de gebouwbeheerder als de gebruiker. Dankzij de innovatieve, holle-vezel-membraantechnologie om het water te microfilteren, hebben deze filters een groot filteroppervlak voor grotere watervolumes en een hoge weerstand tegen verstopping, terwijl ze toch zeer compact zijn. Deze waterfilters aan het tappunt zijn zowel beschikbaar voor wastafel- en douchekranen.

Risico op legionella overwinnen

Het belang van legionellapreventie staat reeds lang stevig op de volksgezondheidsagenda. Het risico op legionellabesmetting verminderen in publieke gebouwen brengt specifieke uitdagingen met zich mee voor de veiligheid van de gebruiker en voor het systeemontwerp. Door de risico's te begrijpen en producten te installeren die specifiek zijn ontwikkeld om deze uitdagingen aan te gaan, kan het risico op besmetting en verbranding gemakkelijk worden overwonnen

Dit artikel is gesponsord door DELABIE